Recenzja filmu

Kret (1970)

Alejandro Jodorowsky jest w Polsce znany przede wszystkim jako autor komiksowych serii "Kasta Metabaronów", "Incal" czy "Technokapłani". Ci, którzy je czytali, wiedzą doskonale, jak eklektycznym jest on twórcą, czerpiącym z symboliki zbiorowej nieświadomości w sposób niezwykle inspirujący i zaskakujący. Jednak żaden z komiksów nie jest w stanie przygotować widza na to, czym jest "Kret". Film składa się z dwóch części opowiadających o oświeceniu i odkupieniu. Tytułowy Kret to rewolwerowiec, który porzuca swojego syna i za namową pewnej kobiety wyrusza na poszukiwanie czterech mistrzów-rewolwerowców, których zabija, by stać się największym z nich wszystkich. Jednak każdy z czworga przeciwników okazuje się kimś innym, niż się wydaje na początku. Każde spotkanie staje się lekcją, a każda śmierć coraz trudniejsza do przełknięcia. Ostatni musi zginąć już z własnej ręki, gdyż Kret nie jest w stanie go nawet zranić. Śmierć ta staje się punktem zwrotnym, stary Kret ginie. Część druga rozgrywa się wiele lat później. Kret trafia do przesyconego zepsuciem, brutalnością i hedonistycznymi orgiami miasta. Cierpi pogardę, musi stanąć twarzą w twarz z nienawiścią swojego syna, który nie potrafi wybaczyć porzucenia, a wszystko po to, by uratować swych ludzi. Kret zbyt późno zda sobie sprawę z tego, że pomagając innym, pozostawiał ich biernymi, a to doprowadzi do ostatecznej tragedii. Zagmatwana fabuła nie ma w gruncie rzeczy większego znaczenia. Istotne jest to, na czym film swój Jodorowsky buduje. Pod maską spaghetti westernu kryje się prawdziwe bogactwo symboli, i to z różnych kultur i tradycji. Czwórka mistrzów broni to z jednej strony dalekowschodni mędrcy, z drugiej personifikacja biblijnej symboliki misteryjnej. Każdy kolejny etap w życiowej podróży Kreta to kolejny stopień inicjacyjnej podróży duchowej, której celem jest śmierć, odrodzenie, odkupienie, śmierć, odrodzenie, odkupienie... Mówienie o "Krecie" jak o filmie jest dużym nieporozumieniem i wprowadzić może niczego się nie spodziewającego widza w błąd. "Kret" to totalne emocjonalno-intelektualne doświadczenie, w którym Jodorwosky epatuje przemocą, brutalnością, groteską i szkaradą, by zmusić widza do doświadczenia prawdy i odrzucenia powierzchownych etykietek i społecznie uwarunkowanych konotacji. "Kret" jest również gigantycznym traktatem duchowym, którego zrozumienie w dużej mierze zależy od poziomu wiedzy mistycznej, okultystycznej czy religijnej oglądającego. Dlatego też można do niego powracać wielokrotnie i za każdym razem będzie to zupełnie nowe, świeże i unikalne przeżycie. Jeśli jednak ktoś szuka rozrywki bądź taniej sensacji, ten niech lepiej omija "Kreta" szerokim łukiem. Czeka go bowiem spore rozczarowanie.